Ośrodek Badawczy Myśli Chrześcijańskiej

Ośrodek Badawczy Myśli Chrześcijańskiej Uniwersytetu Łódzkiego (OBMCh) to wyodrębniona w strukturze uczelni jednostka, której celem jest integrowanie szerokiego forum akademickiej wspólnoty Łodzi. Ośrodek tworzy przestrzeń do wymiany myśli między badaczami różnych dyscyplin i przedstawicielami różnych wyznań chrześcijańskich. W ramach działalności OBMCh organizowane są interdyscyplinarne, otwarte spotkania naukowe z referatami zaproszonych gości z różnych ośrodków akademickich i redakcji (m.in. UKSW, WSD w Łodzi, UW, UMCS, UŚ; redaktorzy „Tygodnika Powszechnego”, „Więzi”). Spektrum zainteresowań badawczych Ośrodka jest wielopłaszczyznowe i obejmuje relacje między nauką i religią, wiarą i kulturą, filozofię, teologię, sztukę sakralną, wydarzenia w życiu Kościoła powszechnego, dorobek wybitnych ludzi Kościoła i in.

Pierwszą kierowniczką Ośrodka była prof. zw. dr hab. Maria Kamińska, która pełniła tę funkcję do 2010 roku. Kierowanie Ośrodkiem przejęła wówczas prof. dr hab. Barbara Bogołębska, a w 2019 roku - prof. dr hab. Grażyna Habrajska. Radę Programową o charakterze doradczym tworzą naukowcy świeccy i duchowni, pracownicy UŁ i uczelni katolickich.

Ośrodek Badawczy Myśli Chrześcijańskiej Uniwersytetu Łódzkiego cechuje długa i bogata historia. Ewoluował on z Konwersatorium Katolickiej Nauki Społecznej – jednostki powołanej w 1989 roku przez ówczesnego rektora UŁ prof. Leszka Wojtczaka. Konwersatorium skupiało grupę pracowników naukowych reprezentujących różne dyscypliny naukowe, od początku jego funkcjonowania nawiązano ścisłą współpracę z Wyższym Seminarium Duchownym w Łodzi oraz z pracownikami Akademii Teologii Katolickiej (obecnie Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego). Posiedzenie inaugurujące odbyło się 10 marca 1989 r. Jego temat brzmiał „Personalizm chrześcijański w ujęciu filozoficznym, biblijno-egzegetycznym, etycznym, prawnym”, a przewodniczył mu ks. bp Bohdan Bejze. Spotkaniom nadano charakter cykliczny - w kolejnych latach odbywały się dwa konwersatoria w roku. Udział w nich wzięli m.in. prof. Stelmachowski, ks. prof. Michał Czajkowski, o. prof. Jacek Salij, ks. Janusz Pasierb, ks. bp Józef Życiński, ks. prof. Andrzej Szostek, dr Hans Penner. Z biegiem czasu wzrastała potrzeba nadania prowadzonej działalności formalnych ram organizacyjnych. W rezultacie z dniem 1 stycznia 1997 roku na mocy zarządzenia Rektora UŁ prof. zw. dr hab. Stanisława Liszewskiego został powołany Ośrodek Badawczy Myśli Chrześcijańskiej Uniwersytetu Łódzkiego.

Ważnym obszarem działalności osób zaangażowanych w prace Konwersatorium, a później OBMCh były konferencje organizowane pod protektoratem rektorów UŁ, WSD i ATK. Odbywały się one corocznie przez szereg lat, a cykl ten rozpoczęła w 1992 roku konferencja „Biblia a kultura Europy”. W kolejnych latach tradycyjnie w maju odbywały się kolejne spotkania w Łodzi (1993 – Jan Jakub Wujek – tłumacz Biblii na język polski; 1994 – Tekst sakralny w kręgu kultury chrześcijańskiej. Historia, język, poetyka; 1996 – Tekst sakralny. Tekst inspirowany liturgią; 1998 – Funkcja słowa w ewangelizacji; 1999 – Inspiracje chrześcijańskie w kulturze Europy; 2000 – Idee chrześcijańskie wżyciu Europejczyka; 2001 – O doskonałości; 2002 – Autorytety i normy; 2003 – Piękno materialne. Piękno duchowe; 2004 – Rytuał. Język. Religia; 2005 – Osoba i osobowość – czynniki je kształtujące; 2006 – Pogranicza; 2007 – Tradycja a nowoczesność; 2008 – Tajemnice rozwoju). Jako referentów, obok miejscowych specjalistów, zapraszano m.in. o. Macieja Ziębę, o. Celestyna Napiórkowskiego, o. prof. Mieczysława Alberta Krąpca, ks. bpa Pacyfika Dydycza, ks. prof. Jerzego Chmiela, o. Bernarda Sawickiego i wielu innych. Uczestnikami konferencji byli przedstawiciele różnych wyznań chrześcijańskich – księża katoliccy i prawosławni, pastorzy, zakonnicy, a także świeccy pracownicy naukowi wyższych uczelni i Polskiej Akademii Nauk. Biorący udział w konferencjach badacze reprezentowali różne dyscypliny naukowe - odjęzykoznawstwa, literaturoznawstwa, teologii, historii, po ekonomię, biologię i fizykę. Cykl konferencji został zwieńczony serią publikacji – tytuły poszczególnych książek są tożsame ze wskazanymi wyżej tematami konferencji

Od 2010 roku zmieniono formułę działalności Ośrodka. Prof. dr hab. Barbara Bogołębska organizowała regularnie spotkania na Wydziale Filologicznym, podczas których prezentowano referat wprowadzający, a po nim odbywały się dyskusje w gronie zebranych słuchaczy. Szeroka formuła spotkań powodowała, że gromadzili się na nich zarówno profesorowie, jak i studenci różnych kierunków, a także osoby niezwiązane z uczelnią, ale zainteresowane podejmowaną problematyką. Referentami byli badacze duchowni i świeccy z uczelni wyższych z całej Polski. W latach 2010-2019 gośćmi byli m. in.: o. prof. dr hab. Leon Dyczewski, ks. Michał Makuła, ks. Adam Boniecki, red. Zbigniew Nosowski, prof. dr hab. Jakub Z. Lichański, ks. dr hab. Alfred Wierzbicki.

Działalność ta została udokumentowana w zbiorach artykułów, wydanych w 5 tomach, których redaktorkami były prof. dr hab. Barbara Bogołębska i dr hab. Monika Worsowicz. Były to następujące książki: „Autorytety w perspektywie chrześcijańskiej” (2011), „Dialog wiary z nauką i kulturą” (2013), „Chrześcijańska kultura, myśl i edukacja” (2016), „Poszukiwania teologiczno-historyczno-kulturowe” (2018), „Odkrywanie sensu i wartości” (2020).

Przewodnicząca OBMCh prof. dr hab. Barbara Bogołębska była promotorem doktoratu honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego przyznanego ks. Adamowi Bonieckiemu w 2018 roku.

Od 2020 roku pracą Ośrodka Badawczego Myśli Chrześcijańskiej kieruje prof. dr hab. Grażyna Habrajska, która we współpracy z ks. prof. dr. hab. Andrzejem Perzyńskim, reprezentującym Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi, oraz dr Anitą Filipczak-Białkowską (Uniwersytet Łódzki) wydała książkę pt. „Biblia jako miejsce spotkania wyznań chrześcijańskich” (2022). Tom zawiera rozważania nad Biblią i jej ekumenicznym wymiarem. Problematyka ta spotkała się z żywym zainteresowaniem szerokiego grona badaczy reprezentujących środowiska duchowne i świeckie z całej Polski. Teksty zgłosili: o. Jacek Salij, o. Bernard Sawicki, ks. dr Przemysław Sawa, o. Adam Palion, Dyrektor Towarzystwa Biblijnego w Polsce Jadwiga Zalisz, także profesorowie polskich uczelni: Bożena Matuszczyk-Podgórska (UG), Maria Wichowa (UŁ, prof. em.), Jarosław Płuciennik (UŁ), Andrzej Perzyński (UKSW), Elżbieta Laskowska (UKW w Bydgoszczy) oraz dr Paweł Beyga (PWT we Wrocławiu). Autorzy ukazali zawiłości przekładu Biblii, aspekty jej estetyki, przedstawili przebieg prac nad Biblią Ekumeniczną, przyjmując przy tym różne perspektywy badawcze i podkreślając ważność idei wspólnotowości.